“Maverick” واژه‌ای انگلیسی و به معنای فردی مستقل و تک‌رو است که با هیچ گروه و حزبی همراه نمی‌شود. سبک ماوریک جزئی از سبک مدرن با رویکردی مبتکرانه، غیرمعمول و غیرمتعارف است؛ سبکی جوان و گستاخ که به قانون‌ها احترام نمی‌گذارد این سبک در بین طراحان جوانی که میخواهند در قید و بند قوانین حاکم نباشند بسیار محبوب است.

دکوراسیون ماوریک به دکوراسیون بی قید و بند معروف است, در این سبک هیچ نظم خاصی وجود ندارد و از اکسسوری های متفاوت استفاده میشود. منزل می تواند آرامشی ژرف به روح ببخشد و یا استرس و تنش را به جان بنشاند. نوع دکوراسیون داخلی می تواند متفاوت باشد و بسته بر نوع نگاه و علایق افراد انتخاب شود.

بسیاری از افرادی که با سبک ماوریک آشنا نیستند، آن را غیرعادی و از نظر بصری چالش برانگیز می یابند. این زمینه طراحی بی مانند و نوآورانه است؛ افراد در مواجهه با آن یا عاشقش می شوند یا متنفر. وقتی بحث ماوریک می شود حد وسطی برای دیدگاه ها وجود ندارد؛ این سبک صفر یا صد است.

بروتالیست سبکی از معماری است که در آن ساختمان‌ها با بتن بکر و بدون روکش و دیگر عناصر کاربردی و به عبارتی عریان و عاری از زینت اجرا می‌شوند. اصطلاح (بروتالیسم) در ۱۹۵۴ در فرانسه و انگلستان برای توصیف این شیوه بکار رفت

نخستین بار در سال ۱۹۵۳ میلادی، توسط پیتر و آلیسون اسمیتسون، مورد استفاده قرار گرفت. این زوج علاقه‌مند به نمایش خام مصالح بودند.این اصطلاح ریشه در واژهٔ فرانسوی بتون بروت به معنای «سیمان خام» دارد، عبارتی که توسط لوکوربوزیه برای تشریح متد استفاده خاصش از سیمان استفاده می‌شد، متدی که توسط آن بسیاری از بناهای پس از جنگ جهانی دومش را ساخت. این اصطلاح پس از این که توسط رینر بنهام، منتقد معماری در عنوان کتابش:  “معماری بروتالیست نوین: اخلاقیات یا زیبایی‌شناسی؟” در سال ۱۹۶۶ میلادی به کار گرفته شد، رواج بسیاری پیدا کرد، مضمون کتاب توصیف برخی دیدگاه‌های معمارانه بود که اخیراً در اروپا رایج شده بود

.

ریشه اصلی پیدایش فلسفه و سبک معماری بروتالیسم را می‌توان در حوادث پس از جنگ جهانی دوم جستجو کرد؛ چراکه به سبب سال‌ها جنگ تمام عیار، اقتصاد اروپا به کلی فلج شده بود و امکان استفاده از مصالح معمول ناممکن می‌نمود. بنابرین تمامی معماران به دنبال مصالحی ارزان برای جایگزینی با فلز بودند که در نهایت جستجوهایشان به بتن ختم شد

.

فلسفه بروتالیسم پیدایش خود را مدیون بتن و استفاده از آن در سطوح گسترده است. لیکن در این سبک هیچ محدودیتی برای استفاده از متریال‌هایی نظیر چوب، آجر، شیشه، فولاد و سنگ‌های تراش نخورده به شکل خام آنها نیز وجود ندارد. البته سبک معماری بروتالیسم با ویژگی‌های همچون طراحی چهارگوشه و قالب‌بندی نمایان نیز شناخته می‌شود. با این حال مهم‌ترین نکته در سبک معماری بروتالیسم در تفاوت آن با سایر سبک‌های معمول نهفته است؛ چراکه تمامی سبک‌های رایج دیگری نظیر سبک معماری دیکانستراکشن و یا سبک معماری فولدینگ  به واسطه حجم خاص خود اهمیت پیدا می‌کنند. در حالیکه سبک معماری بروتالیسم، مبتنی بر مصالح به کار رفته در آن است

.

معماری بروتالیسم در ایران قدمتی به اندازه انواع اروپایی آن دارد و طراحی سردر دانشگاه تهران توسط هوشنگ سیحون در دوران محمدرضا شاه پهلوی را می‌توان نخستین نمونه از کاربرد سبک معماری بروتالیسم در ایران دانست. به دنبال آن، سبک معماری بروتالیسم، این بار در ساخت دانشگاه بین‌الملی شیراز به کار گرفته شد. این دانشگاه که طراحی آن به عهده “مینورو یاماساکی”  بود از جمله آثار شاخص معماری بروتالیسم در ایران به شمار می‌رود.شهرک اکباتان تهران را می‌توان برجسته‌ترین نمونه موردی سبک بروتالیسم در ایران دانست. ساخت این شهرک که طراحی آن به عهده “جردن گروزن” از “شرکت ساختمانی استارت Starret بود در سال ۱۳۴۵ خورشیدی کلید خورد و در نهایت ۱۰ سال پس از آن پایان یافت. شهرک اکباتان به عنوان یکی از مدرن‌ترین شهرک‌های مسکونی در ایران، نمونه موفقی از به کارگیری سبک معماری بروتالیسم به شمار می‌رود که ایده اصلی خود را از نظریه لوکوربوزیه مبنی بر انبوه‌سازی وام‌دار است.

واژه eclectic  در لغت به معنای “عجیب غریب” و در اصطلاح به معنای التقاطی است.

در سال ۱۸۴۶ مجادله ی بین دو سبک نئو کلاسیسیسم و نئو گوتیک به اوج شدت خود رسیده بود. از آن زمان به بعد اکثر معماران نه تنها از سبک کلاسیک و گوتیک استفاده کردند بلکه سبک‌های رمانتیک، بیزانس، مصری، عربی و رنسانس را هم بکار گرفتند. از این طریق بود که مکتبی که با نام اکلکتیزم بوجود آمد. مکتبی که هسته ی آن در مکتب‌های نئوکلاسیک ورمانتیک نهفته‌است. هگل مکتب  “اکلکتیزم” را نتیجه برخورد چندین سبک می داند.

 در مقابل این مکتب مکتبی به نام “رسیونالیست” شکل گرفت که شامل کسانی بود که از تناقضات موجود در اکلکتیزم ناراحت بودند. آنها بر این عقیده بودند که باید عمق مطلب را در ورای ظواهر فرمال جستجو کرد و انتخاب روش باید مستدل به حقایق خارجی بود، ضمن اینکه از طریق عینی قابل لمس باشد.

این سبک متاثر از شخصیت هر فرد، خروجی متفاوتی دارد، قراردادها را زیرپا گذاشته و مرز میان سبک های مختلف را از بین می برد. در ادامه درخواهید یافت که چگونه در این سبک تخصص پیدا کنید. این سبک قواعد همیشگی را برهم زده و نو و کهنه، شرق و غرب، لوکس و مندرس، پر زرق و برق و رنگ و رو رفته را با هم ترکیب و تلفیق می کند. این سبک شما را دعوت می کند که فضا را با اشیایی پرکنید که دوست دارید و منحصرا آنها را خودتان جمع آوری کرده اید

.

این به این معنا نیست که هر کاری که دوست دارید انجام دهید. اگر کمی از این و کمی از آن بردارید و مقداری از اشیا دیگر نیز به صورت تصادفی به فضای خود اضافه کنید، قطعا در نهایت یک فضای درهم و وحشتناک خواهید داشت. آزادی که در سبک التقاطی وجود داشته و آن را جذاب کرده است، نیاز به مهارت نیز دارد. باید آگاه باشید که مرز بین کنتراست و تضاد با در هم ریختگی و هرج و مرج بسیار باریک است.

.

سبک اکلکتیک زمانی عملی است که ارکان طراحی آگاهی داشته و از ادغام آنها برای ایجاد طرحی واحد استفاده کنید.این ۵ رکن عبارتند از:خط – رنگ – بافت – حجم و فرم.

فرایند تبدیل خانه تاریخی به معاصر

خانه درفرهنگ لغت نامه عمید، آن جایی که در آن آدمی سکنی می­کند و یا هر یک از چند ضلعی‌ های موجود در یک صفحه، است. اما مفهوم واژه خانه آن هم در معماری بسیار پیچیده است. خانه فضایی است که انسان از تولد در آن چشم به جهان می­گشاید و تمام تصورات ذهنی از فضا در آن جا شکل می­گیرد. فضایی که حتی باعث شناخت ارتباطات بین اعضا خانواده می­شود، تمام این تدابیر کار معماران را در حوضه­ ی طراحی خانه سخت می­کند،  زیرا نه تنها از لحاظ عملکردی و زیبا شناختی باید از مرتبه بالایی برخوردار باشد، بلکه تمام جنبه های روانشناختی باید رعایت شود تا کودک تجربه فضایی درستی از محیط بگیرد.

در اینجا ما به سیر تحول خانه در دوره معاصر می پردازیم.

شروع معماری معاصر را می توان از حدود سال ۱۳۰۰  به بعد دانست که شامل اواخر دوره قاجار و دوره پهلوی اول و دوم می باشد. اما شروع تحولات در روند معماری مسکونی در ایران را شاید بتوان از دوره مشروطیت دانست البته پیش از آن هم در زمان قاجار و یا حتی صفویه شاهد این تأثیرات هستیم.

در فرآیند گذار از خانه های تاریخی به خانه های معاصر باید ببینیم که خانه های تاریخی چه ارزش هایی رو از دست داده و چه نیرو های دیگری به غیر از دانش بومی، طبیعت گرایی و صرفه جویی در انرژی بر شکل گیری خانه­های معاصر تاثیر گذاشته است.

 مواردموثر در تحول ساخت بناهای مسکونی :

اقتصاد

تکنولوژی

روابط اجتماعی

سیاست

فرهنگ

نمودار موارد  موثر در تحول ساخت بنا های مسکونی در دوران معاصر :

ساخت مسکن توسط گروه اجتماعی محدود و روشنفکر احداث خیابان های سراسری و شبکه جدولی شهری  باعث :

الف- به وجودآمدن قطعات مالکیت منظم و مستطیل شکل                  

ب- به وجود آمدن الگوی تک بناهای جدا از یکدیگر

 تغییرات الگوی مسکن ایرانی

درون گرایی

سازمان فضایی و عملکرد اندام های خانه

شیوه زندگی

شیوه ساخت

نوع و ارتباط واحدهای مسکونی

تعداد و نوع رابطه ساکنین

رویارویی با اقلیم

ارتباط با طبیعت

هویت

در شکل زیر به سیر تحولی الگوی مسکن ایران می­پردازیم.

دوره قاجار

ویژگی معماری مسکن دوره قاجار

شیوه جهت ‌یابی فضایی آن

تأثیر نیاز به طبیعت بر فضاسازی

پیرو سنت تا قبل از ناصرالدین شاه

تمایل به برونگرایی     

ساختمان های عامه مردم کماکان به همان صورتی ساخته می شده که در سابق بوده است

تلفیق سنت و مدرنیتهروند تاثیر هنر و معماری اروپا بر ساختمان های شاخص در عصر قاجاریه

ویژگی های خانه های دوره قاجار

۱.پلان های کشیده در امتداد نما

۲. ایوان وسیع در جلوی ساختمان

خانه سرهنگ ایرج یکی از کامل‌ ترین نمونه‌ های معماری قاجاری است.

۳.استفاده از معماری سبک باروک

۴.تالار وسرسرا های بزرگ همراه با پله های مرکزی و باز

 خانه قوام السلطنه

۵ .  استفاده از نقاشی (چهره پردازی)

۶. بخاری های دیواری

۷. پوشش ساختمان با داربست های چوبی و شیروانی که جای بام های طاقی  و گنبدی را می­گرفت.

 خانه امین السلطان

۸. ساختمان­های مسکونی اطراف خیابان و معابر دو طبقه بودند.

۹. همه اتاق هایی که رو به خیابان بودند باید پنجره داشته باشند.

 ویژگی خانه های رعیت نشین دوره قاجار

نمای ساده و با استفاده از پدیده های مقاوم هنری متصل به بنا

پی سازی و اسکلت سازی مقاوم

توجه به مسائل فنی فاضلاب

شمس العماره

۱-اولین آسمان خراش تهران با نمای بیرونی اروپایی وقوس رومی

۲-فاصله گرفتن از معماری اسلامی و نزدیک شدن به معماری غرب

۳-ورود فلز به ایران

۴-وارد شدن مفهوم ارتفاع به زندگی مردم

۵-استفاده از حفاظ های چدنی به جای حفاظ چوبی

دوران پهلوی

از اواسط دوران پهلوی اول و خصوصا پهلوی دوم ساختمان سازی کشور به خصوص بناهای مسکونی دچار بی هویتی شد .این غرب گرایی در ساختمان سازی مخصوصا بناهای مسکونی اثر مستقیم می گذارد تا جایی که اصل طراحی و محرمیت های فضای بیرونی و درونی و طرح های اتاق سازی در اطراف حیاط دستخوش فراموشی و جایگزین ان ملاک غرب پسندانه شد. این زمان نما سازی از روند معنی سنتی و هنر افرینی اصیل ایران جدا شد و به سمت ساختاری ساده و غربی کشیده شد .

معماری پهلوی

ساختمانهای عمومی و حکومتی به صورت برون گرا در مجاور میادین و خیابان ها شکل گرفت . استفاده از مصالح و فن آوری های جدید در امور عمرانی و ساختمانی.

معماری پهلوی اول

بررسی عوامل موثر در شکل گیری معماری پهلوی اول :

پدیده های علمی و تکنولوژی

انگیزه های باستانی

انگیزه های نوسازی و نوآوری

معماری دولتی : (۱۰ سال بیشتر به طول نه انجامید.)

تحول اندیشه ها، تنوع سبک های معماری : ( در دو دهه)

عناصر مورد توجه قرار گرفته در معماری دوره پهلوی اول :

عناصر مشخص معماری در بنا نظیر ستون ها، سرستونها، پایه ستون ها، پنجره ها، پلکان، ورودی ها، قوس ها و دهانه ها.

عناصر تزیینی نظیر نقوش برجسته ی حجاری ها، مجسمه ها، کنگره ی بام و …

پلان (نقشه) : پلان ها عینا و بدون تطبیق محلی و فرهنگی وارد حوزه معماری ایران شد.

معماری برون گرا

نما

   ۱ـ بالاتر آمدن بنا از سطح زمین که بر سیما و شکوه آن تاکید می کند.

   ۲ـ ورودی های بلند و ستون های مرتفع و کشیده.

   ۳ـ نمای بناهای دوره رضاشاهی بیشترین استفاده را از نشانه ها و عناصر خطی – عمودی بهره برده است.

معماری دوره اول پهلوی به چهار الگو قابل تقسیم است:

معماری مبتنی بر ادامه سبک تهرانی در دوره قاجار که تلفیقی است از عناصر معماری بومی و بیگانه

معماری اصطلاحاٌ ملی، که مبتنی بر یادآوری شکوه گذشته های دور

معماری مبتنی بر سبک بین الملل که متأثر از جنبش معماری نو (مدرنیسم ) اروپاست.

معماری مبتنی بر سبک کلاسیک اروپا

معماری سنتی و سنت گرایی

  در سبک سنت گرایی، طرح کلی ساختمان به شکل سنتی ولی عملکرد بنا و یا فن آوری و مصالح ساختمان مدرن و جدید اند. سنت گرایی سبک و شیوه ای است که در آن ساختمان برای عملکرد جدید و یا فن آوری و مصالح نوین طراحی شده ولی شکل و یا نمادهای غالب ساختمان سنتی است.

معماری سنتی و سنت گرایی

دبیرستان البرز

طرح پلان طبقات ساختمان به صورت متقارن و برون گراست.

از بالا به پایین : پلان بام،  اول، همکف، زیر زمین

معماری تلفیقی

تلفیق معماری تاریخی ایران شیوه اصفهانی با معماری معاصر غرب ( سبک نئوکلاسیک)

معماری نئوکلاسیک

 ۱.نئوکلاسیک

ساختمانهایی که کلیه مشخصه های معماری نئوکلاسیک را دارند

۲.نئوکلاسیک خرد گرا

حداقل استفاده از نمادها و تزئینات نئوکلاسیک

  سبک ملی

دو عامل در ایجاد این معماری اهمیت دارد:

رجوع به معماری قبل از دوران اسلامی

)هنر معماری ساسانی و هخامنشی(

استفاده از تکنولوژی مدرن غربی

 نماهای باستانی با پلانهای مدرن

معماری مدرن متعالی

معماران مدرن با گذشته قطع رابطه کردند و به جای تکرار فرم های تاریخی نگاه معطوف به تکنولوژی، صنعت و آینده معماری مدرن حاصل و نتیجه عصر مدرن و امکانات و فن اوری مدرن معماری مدرن در آمریکا کتب شیکاگو معماری مدرن در اروپا نهضت هنرنو

  دانشکده هنرهای زیبا

عناصر مورد توجه قرار گرفته در معماری دوره پهلوی دوم :

مدرن گرایی

شهرسازی نوین (بنا ها به گونه ای نشانگر مرکز حکومتی گردیدند) معماران سنتی جای خود را به معماران جدید دادند.

معماران ایرانی تحصیل کرده در فرنگ، معماران خارجی نقش قابل توجهی در معماری، شهر سازی و عمران این دوره پدید آوردند این گروه نقش مؤثری در آنچه که از غرب به ایران آمد داشتند، ضمن اینکه بعضی از این معماران نظیر گدار، سیر و مارکف از الگوهای معماری ایرانی در آثارشان بهره بردند